Het UNESCO label is een kwaliteitskeurmerk dat bezoekers aantrekt en daarmee de lokale economie stimuleert. Dit draagt ook bij aan de duurzame ontwikkeling van een gebied. Om het keurmerk te behouden moet elk jaar een activiteitenrapport worden ingediend. Elke vier jaar is er een revalidatie bezoek waarin UNESCO in het gebied komt kijken en beoordeelt of de status mag worden behouden. In het beleidsplan van Geopark Schelde Delta staat meer informatie en de feitelijke criteria van UNESCO bij deze herbeoordeling.
Het gebruik van het UNESCO kwaliteitskeurmerk – regels UNESCO
We beschikken als partnernetwerk over ons eigen Geopark Schelde Delta label. Dit is de gestileerde G met bijschrift Geopark Schelde Delta. Daarnaast beschikken we over het Geopark-label met daaraan gekoppeld het UNESCO Global Geopark label. Alleen de partners mogen deze labels gebruiken. Het gekoppelde label (dus met UNESCO erbij) mag alleen worden toegepast op een door UNESCO goedgekeurde wijze met vaste verhoudingen in staande of liggende vorm.
Er zijn hierbij twee hoofdregels:
- Beide labels worden alleen toegepast bij activiteiten die het verhaal van de Schelde Delta versterken en onderstrepen. Dat hoeft niet het totale verhaal te zijn maar kan ook een thematisch onderdeel daarvan zijn.
- Het gekoppelde UNESCO -label mag NIET worden gebruik voor commerciële doeleinden. Dit laatste wordt hieronder in meer detail uitgelegd.
Commerciële partners, die vanuit winstoogmerk werkzaam zijn, mogen bij hun activiteiten en communicatie die gerelateerd zijn aan het geopark alleen het eigen Geopark Schelde Delta label gebruiken. Het UNESCO logo mag er NIET bij. Dit omdat UNESCO het niet toestaat dat hun logo wordt gebruikt als middel om extra winst/omzet te genereren. Wel mag in geschreven woorden erbij vermeld worden dat het om een UNESCO Global Geopark gaat.
Voor de duidelijkheid: niet-commerciële partners waar geopark gerelateerde thema’s worden behandeld en die over een museumwinkel/shop beschikken worden door UNESCO niet als een commerciële activiteit gezien. Deze mogen dus het UNESCO Geopark Schelde Delta label gebruiken bij hun gerelateerde activiteiten en communicatie (maar niet op de feitelijke producten die ze verkopen).
Niet-commerciële partners die een breed pallet van activiteiten hebben die verder gaan dan geopark gerelateerde zaken (bv een school) mogen het UNESCO Geopark Schelde Delta niet in algemene zin bij hun communicatie gebruiken. Anders zouden ze namelijk suggereren dat hun niet gerelateerde onderwerpen ook onder het UNESCO keurmerk vallen, wat niet het geval is. Het Unesco Geopark Schelde Delta label mag alleen gebruikt worden bij activiteiten die echt gerelateerd zijn aan Geopark Schelde Delta.
Niet-commerciële partners waarbij al de activiteiten geopark gerelateerd zijn kunnen in hun communicatie in algemene zin het UNESCO Geopark Schelde Delta label wel gebruiken. Denk aan magazines, websites, brochures, etc.
Ter illustratie hierbij enkele praktijkvoorbeelden
Voorbeeld 1:
Vraag: Een restaurant met streekproducten op de menukaart is door de cursus gastheer van het Landschap ook ambassadeur van Geopark Schelde Delta geworden en wil dat ook met trots uitdragen. Welk logo mag getoond worden aan de muur, op de placemat, op het servet, op de menukaart, etc.
Antwoord: Het restaurant mag omdat ze ambassadeur zijn van het Geopark alleen het Geopark Schelde Delta logo gebruiken. Omdat ze een commerciële ambassadeur zijn mag het UNESCO Geopark Schelde Delta niet gebruikt worden. Wel mogen ze met tekst in een zin aangeven dat het een UNESCO Global Geopark betreft.
Voorbeeld 2:
Vraag: Een Nationaal Park of een terreinbeherende natuurorganisatie die partner zijn organiseren heel veel activiteiten gericht op natuur en landschap, cultuurhistorie en een duurzame ontwikkeling in het gebied. Mogen deze bij al hun communicatie en activiteiten het UNESCO Global Geopark logo gebruiken als keurmerk.
Antwoord: Ja dit mag. Ze zijn namelijk helemaal verbonden met (delen van) het verhaal van de Schelde Delta. In een magazine en/of de website mag het keurmerk gevoerd worden. Ook bij activiteiten en de communicatie mag het gebruikt worden. Speciale aandacht hierbij is er voor de excursies met gidsen (zie hieronder). Ook hier de regel dat als het niet logisch aanvoelt je het niet moet gebruiken. Stel dat je een symposium organiseert over de verspreiding van een bepaalde vogelsoort. Dan kun je je afvragen of je het UNESCO Geopark Schelde Delta logo daaraan moet verbinden bij de activiteit. Dat is echt een afweging. Als juist die vogelsoort zich door het landschap, bodem, water en biodiversiteit van het gebied zich hier zo thuis voelt is het gebruik van het UNESCO Geopark Schelde Delta logo als betekenisvol gebied juist heel logisch.
Voorbeeld 3:
Vraag: Een gemeente is trots dat ze liggen in het werkingsgebied van het UNESCO Geopark Schelde Delta en voelen zich ook erg verbonden met de inhoud en de betekenis daarvan. Ze willen graag jaarrond voor het gemeentehuis de UNESCO Geopark Schelde Delta vlag laten wapperen of dat met een mooi groot UNESCO Geopark Schelde Delta bord in de hal zichtbaar maken. Mag dit?
Antwoord: Helaas, dit mag niet. Een gemeente heeft een zeer breed takenpakket dat tot ver buiten de thematiek van het Geopark reikt. Wat de gemeente wel mag is om op dagen waarbij de gemeente zelf een activiteit heeft gerelateerd aan het Geopark of actief aan een activiteit bijdraagt (bijvoorbeeld een Open Monumentendag, een Archeologiedag, een symposium over klimaatverandering en de gevolgen daarvan) mag de UNESCO Global Geopark vlag trots voor het gemeentehuis wapperen die dag.
Voorbeeld 4:
Vraag: Een lokale producent van duurzame informatiepanelen die vaste leverancier is van borden voor Geopark Schelde Delta wil dat graag op de website en Facebook kenbaar maken en wil het UNESCO Geopark Schelde Delta logo daarbij gebruiken. Mag dit?
Antwoord: Nee dit mag dus niet. Dit is een commerciële partij en is ook geen partner bovendien. Indien de producent zich echt verbonden voelt kan hij ambassadeur worden en dan het Geopark Schelde Delta logo voeren. In zijn tekst kan hij vermelden dat hij duurzame borden maakt voor het UNESCO Global Geopark Schelde Delta.
Voorbeeld 5:
Vraag: Een Universiteit, Onderwijsinstelling of Kennisinstituut is partner van het Geopark. Mogen zij als wetenschappelijke instelling of onderwijsinstelling het UNESCO Geopark Schelde Delta in algemene zin gebruiken om daarmee te laten zien dat ze partner zijn?
Antwoord: Nee dit mag niet tenzij al het onderwijs en onderzoek gericht is op de Schelde Delta en de thematiek binnen het Geopark. Dit zal echter niet snel het geval zijn omdat de thematiek die aan de orde komt bij onderwijs en onderzoek veel breder zal gaan dan Geopark gerelateerde aspecten. In algemene zin mag de instelling wel het Geopark Schelde Delta logo voeren en vermelden dat ze partner zijn van een UNESCO Global Geopark. Wel mogen ze bij specifieke projecten, onderzoeken, onderwijsprogramma’s die direct aansluiten bij het gebied en de thematiek van het Geopark het UNESCO Geopark Schelde Delta gebruiken. Dit omdat op dat moment vanuit de partner in Geopark verband wordt gewerkt aan onderzoek en/of educatie wat tot de doelstelling van het partnernetwerk behoord.
Voorbeeld 6:
Vraag: Natuurbeherende en cultuurorganisaties die partner zijn van het Geopark werken met een aantal vaste gidsen. Een deel daarvan heeft de Geopark module gevolgd als aanvulling op hun eigenlijk training als gids. Een deel heeft deze Geopark cursus niet gevolgd. Welke gidsen mogen UNESCO Geopark Schelde Delta gerelateerde excursies verzorgen en mogen als gids kenbaar maken dat ze UNESCO Geopark Schelde Delta gids zijn.
Antwoord: Pas na een Geopark cursus voor al bestaande gidsen mogen deze zich UNESCO Geopark gids noemen. Alleen deze gidsen mogen excursies van de partnerorganisaties geven die gerelateerd zijn aan en ook als zodanig gecommuniceerd worden als UNESCO Geopark Schelde Delta excursies. Tijdens de excursie moet de gids dat ook zichtbaar uitstralen en aangeven. Indien de excursie wordt gegeven door een gids die de cursus niet heeft gedaan kan de excursie wel gecommuniceerd worden met het Geopark Schelde Delta logo maar niet met de UNESCO toevoeging.
Het gebruik van het kwaliteitskeurmerk – afspraken Geopark Schelde Delta
Aanvullend aan de regels van UNESCO wil Geopark Schelde Delta graag dat partners het gebied op een herkenbare manier presenteren als een waardevol en inspirerend geopark dat we samen trots in de etalage zetten. Hiervoor hebben we een aantal kaders opgesteld, die altijd werken als een extra verdiepende / versterkende laag op de eigen verhalen en identiteit van de partner.
-
Het merkhuis – het gevoel dat we willen overbrengen
In het Geopark Schelde Delta ‘merkhuis’ is gedefinieerd welk gevoel we aan ons gezamenlijke label en de samenwerking willen meegeven en dat we willen overbrengen op bewoners en bezoekers. Met elkaar bouwen we een krachtig label. Consistentie in inhoud en gevoel zijn daarbij belangrijk.
Het merkhuis bestaat uit een overtuiging, een belofte en 5 kernwaarden. We vragen alle partners vanuit deze essentie te werken.
Onze overtuiging: natuur & mens bewegen op het getijde van tijd en klimaat. Dit is de samenvatting van het ‘waarom’ van Geopark Schelde Delta. Vanuit deze overtuiging willen we de historische verhalen vertellen en verbinden aan de uitdagingen van vandaag en de toekomst.
Onze belofte: een landschap dat je blijft verwonderen en aan het denken zet. Dit is wat ons als partnernetwerk te doen staat. We willen bewoners en bezoekers graag verwonderen en aan het denken zetten. Door en met alles wat we doen.
Onze kernwaarden: als gebied en als netwerk van partners willen we vijf kernwaarden laten zien.
Veelzijdig: Geopark Schelde Delta is maar liefst 5.500 km2 groot. Het is een gebied van contrasten. Met als ‘blauwe draad’ letterlijk en figuurlijk de Schelde. Juist de afwisseling maakt dat het een gebied is voor iedereen en waar je eindeloos mooie plekken en verhalen kunt ontdekken.
Doordacht: Geopark Schelde Delta is en wordt al duizenden jaren gevormd door natuurlijke elementen en de mensen die er wonen. Achter alles zit een logica en een verhaal. Dat zie je echter niet altijd direct. We maken het onzichtbare zichtbaar en zetten zaken in context en perspectief.
Bewust: Geopark Schelde Delta is uniek. We willen graag dat bewoners en bezoekers dit weten, begrijpen en voelen. Dat we ze raken met onze verhalen over (het waarom van) de unieke landschappen en de invloeden van de mens. We maken mensen bewust en prikkelen ze om over zaken na te denken.
Verbonden: De Schelde heeft het Geopark-gebied altijd impliciet verbonden. Het keurmerk doet dit nu expliciet. Als Geopark Schelde Delta willen we onze verhalen met elkaar in samenhang en verbondenheid vertellen. Met elkaar in het partnernetwerk en in sterke verbondenheid met de omgeving, bewoners en bezoekers.
In beweging: Het Scheldegebied is altijd in beweging. Door natuurlijke processen en door menselijk handelen. Geopark Schelde Delta wil deze beweging laten zien, zelf in beweging blijven en mensen in beweging brengen.
-
Verhaallijnen & ruimtelijke verbinding – het verhaal dat we willen overbrengen
Geopark Schelde Delta heeft een kernverhaal en kernboodschap.
We vinden het belangrijk dat de essentie en gevoel van dit verhaal als stroom steeds sterker zichtbaar wordt door ons hele gebied.
Daarnaast zijn zes verhaallijnen ontwikkeld die partners helpen om hun eigen verhalen te verrijken en zo bezoekers via verschillende invalshoeken en interessegebieden te kunnen raken. De zes verhaallijnen slaan bruggen tussen onthaalpoorten, geosites en partners in het gebied. Als geopark nemen we deze verhaallijnen als richtsnoer voor identiteit, verbinding en activatie bv in communicatie, events en aanbod.
De verhaallijnen zijn:
-
Leven met water
-
Bestaan en werken
-
Poort naar de wereld
-
Bestreden gebied
-
Zilt en Zoet
De verhaallijnen staan op de website, maar zijn ook fysiek en uitgebreider beschikbaar in het verhaallijnenboekje.
Voor verschillende deelgebieden binnen Geopark Schelde Delta zijn ook informatiefolders beschikbaar waarbij de poorten en geosites worden gekoppeld aan specifieke verhaallijnen. We noemen dit de legoblokfolders.
Veel partners hebben hun eigen verhaallijnen. Nadrukkelijk is het geen vereiste om de verhaallijnen van Geopark Schelde Delta letterlijk te gebruiken. Ze zijn veelal een inspiratiebron en verrijking op relevante punten.
Binnen het Interreg project (Be)Leefbare Schelde is bureau RO&AD door Geopark Schelde Delta aangesteld als ‘ruimtelijk verbinder’ tot augustus 2026. Zij zijn beschikbaar om partners te helpen bij het verrijken en verbinden van ‘hun plek’ met het hele geopark. In interactieve verkenningen kijken zij samen met partners naar de link met ontstaansgeschiedenis, geologie, landschap en verhaallijnen en bespreken mogelijke manieren om dit nog meer zichtbaar en beleefbaar te maken. Altijd in de context en mogelijkheden van de partner en in verbinding met het netwerk.
Meer informatie over de opdracht en principes van de ruimtelijk verbinden kan je lezen in het beleidsplan.
-
Toepassing – wat betekent dit alles nu concreet als partner?
Topline vragen we alle partners om de volgende acties:
- Verrijk jouw eigen verhaal met de bredere context van het Geopark. Het keurmerk laat zien dat de Schelde Delta een uniek, onderscheidend en betekenisvol gebied op deze wereld is met een bijzonder verhaal. Straal dit uit!
- Vertel het verhaal op een manier die past bij het merkhuis. Maak het zichtbaar en beleefbaar. Prikkel mensen om na te denken over het gebied waarin ze zijn met speciale aandacht voor de impact van klimaatverandering in verleden, heden en toekomst.
- Verbind met de grotere context van het Geopark via relevante elementen uit de verhaallijnen en ruimtelijke verbinding. Maak zichtbare en actieve koppelingen. Gebruik de samenhang echt en verwijs ook naar andere partners.
- Verbind met je eigen lokale omgeving en met het partnernetwerk. Werk samen, inspireer elkaar, blijf in beweging.
- Zorg dat we ‘Unesco-waardig’ blijven. Unesco zal weer toetsen of we het ‘kwaliteitskeurmerk’ op een juiste manier goed en actief gebruiken om ons verhaal kracht bij te zetten. Gebruik het Unesco logo dus alleen als het echt voldoet aan eerder genoemde criteria. Bij twijfel: niet doen of even contact opnemen met info@scheldedelta.eu.
Voor meer informatie over de werking van het Geopark Schelde Delta keurmerk in relatie tot gebiedsmerken klink hier [LINK 2D]
Download de huisstijlgids, labels en brochures op de downloadpagina.
Tot slot: 5 tips om de context van Geopark Schelde Delta mee te nemen in jouw activiteiten
-
Vertel als inleiding of op een logisch moment het verhaal van het natuurlijk ontstaan/geologie van het gebied.
-
Vertel het verhaal van de invloed van de mens in het gebied. Het verhaal van de cultuurhistorie. Daardoor wordt duidelijk hoe het gebied zich verder heeft ontwikkeld
-
Vertel het verhaal van het klimaat en klimaatverandering daar waar het logisch is. Bij tal van activiteiten op gebied van archeologie, natuur, cultuurhistorie zit ook een klimaatverhaal of een verhaal van zeespiegelverandering maar ook een verhaal over de huidige klimaatverandering en wat dat doet met de betreffende plek (droogte, verzilting, wateroverlast, waterveiligheid)
-
Probeer te vertellen over de mogelijke toekomst vanuit het klimaatperspectief in relatie tot het thematische onderwerp van de activiteit.
-
Houdt het verhaal richting toekomst hoopvol, inspireer mensen en biedt handelingsperspectief, hoe bescheiden ook.
Voorbeeld
Een terreinbeherende partner organiseert een excursie rond de flora in een natuurgebied/geosite. De gids weet alles over de planten in het gebied en heeft ook de aanvullend module vanuit het Geopark gevolgd. Begonnen wordt met het verhaal hoe het betreffende gebied geologisch is ontstaan en hoe de mens er zijn stempel op heeft gedrukt doorheen de geschiedenis. Daarna wordt de link gelegd met de daardoor ontstane standplaats voor bepaalde flora. Je begrijpt daardoor hoe door het ontstaan en de geschiedenis van het gebied het mogelijk is dat bepaalde planten daar voor kunnen komen en zich er thuisvoelen. Daar kun je ook het klimaat aan koppelen omdat veel flora klimatologische voorwaarden nodig heeft om ergens te kunnen voorkomen. En dan is het bruggetje met huidige klimaatverandering te maken in relatie met de flora. Staat de flora onder druk door droogte, vernatting, verzilting of is het robuust genoeg en kan het veel heel en wat zijn daarbij toekomst perspectieven. Ondertussen wordt er natuurlijk uitgebreid stilgestaan bij alle flora in het gebied, soorten, ondersoorten, etc want dat is natuurlijk het thema van de excursie.
Al deze zaken hoeven niet heel uitgebreid te zijn maar laten daardoor wel een samenhang zien in het waarom zaken zijn zoals zo nu zijn, hoe het was en wat het mogelijk gaat worden. Daarmee wordt het eigenlijke thema van de activiteit naar een hoger niveau met meer diepgang getild. Daarmee geven we invulling aan wat UNESCO bij haar Geopark keurmerk de holistische benadering noemt (de samenhang laten zien van zaken). Binnen het UNESCO Geopark Schelde Delta netwerk zit op uiteenlopende onderwerpen heel veel kennis en expertise die gebruikt kan worden. Weet elkaar te vinden. Daarmee worden/zijn we een lerend en elkaar inspirerend netwerk.